بسمه تعالی
نحوه رسیدگی با رویکرد سامانه مودیان
امروز خیلی از دغدغه مدیران مالی، حسابداران و صاحبان کسب و کار بر این است که باتوجه به اینکه نظام جامع مالیاتی و سامانه‌هایی که راه اندازی کرده نحوه رسیدگی با ررویکرد سامانه مودیان به چه شکلی خواهد بود.
1-ایا همچنان مثل قبل دعوتنامه اسناد و مدارک صادر می‌شود یا نه ؟
2-سیستم چطور به صورت خودکار با تحلیل داده برگه تشخیص صادر می کند؟
3- شرکت ها چه تکالیفی انجام بدهند که بدون مراجعه ماموران مالیاتی سازمان رسیدگی انجام بده؟
4-آیا تمام شرکتها سیستمی رسیدگی می شوند؟
5-آیا با رویکرد نظام جامع مالیاتی و سامانه مودیان فرار مالیاتی انجام می شود ؟
6-ایا با اینکه ملاک رسیدگی سامانه مودیان هست بازم فاکتور های کاغذی قابل رهگیری هست ؟
شرکت نوآوران تراز پایتخت در این مقاله مختصر به این سوالات پاسخ خواهد داد.
امروز با پیشرفت در علم IT و برنامه نویسی دسترسی به حساب‌های بانکی ، سامانه جامع مالیاتی این قدرت رادارد که بتواند داده‌های مالی را جمع آوری کرده و نسبت به داده ها پیش فرض رسیدگی انجام دهد.
قبل از اینکه وارد جزییات بشویم لازم است بدانیم نگاه سیستم مالیاتی امروز بر پایه ریسک پذیری شرکتها است؛ یعنی داده‌ها را در مسیر ارزیابی ریسک شرکت پایش می‌کند. این محور ریسک پذیری مدل سیستم را به سمتی هدایت می کند که آیا شرکت رسیدگی بشود یانه.
آیا تمام شرکتها سیستمی رسیدگی می شوند؟
البته در هرصورت سازمان نسبت به سوابق شرکت ها 10% از مودیان را به صورت تصادفی و نمونه‌ای رسیدگی خواهدکرد. ولی 90% می‌تواند جزء شرکت‌هایی باشد که در تحلیل داده ریسک رسیدگی نداشته ؛ مشمول رسیدگی نمی‌شود.
طبق قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان {فصل دوم ، ماده 4} اذعان دارد ؛ اصل بر صحت اطلاعات ثبت شده مودی در سامانه مودیان است، مگر خلاف آن ثابت شود. یا در ماده 9 توصیه می‌کند که مگراینکه کتمان صورت بگیرد و یا خلاف واقع گزارش شود. سازمان می‌تواند رسیدگی کند در غیر این صورت مودیان مالیاتی حق مراجعه به محل فعالیت مودی و مطالبه دفاتر و اسناد و مدارک برای رسیدگی ندارد.
خوشبختانه از سال 1398 از زمان کرونا 50 درصد پروند های که توسط تیم قوی نوآوران تراز پایتخت انجام گرفته شده بصورت سیستمی بدون مراجعه ماموران مالیاتی برگه تشخیص صادر شده و مالیات ابرازی قبول شده
خب ؛ حالا سیستم چطور تشخیص می‌دهد که تخلف صورت گرفته است؟
اولا ؛ قبل اینکه راجب تخلف صحبت کنیم باید راجع به اینکه چه تکالیفی باید انجام دهیم که مشمول ریسک پذیری نشویم . اگر ببینید سیستم نرم افزاری یک الگوریتم دارد که به آن پیش فرض کد داده شده که این موارد را آنالیز انجام دهد. اگر این موارد هر کدام رعایت نشد باید در پایان عملیات نشان داده شود.
شرکت ها چه تکالیفی انجام بدهند که بدون مراجعه ماموران مالیاتی سازمان رسیدگی انجام بده؟
فرض کنید مثلا به سیستم داده شده که یک شرکت باید این موارد را رعایت کند وبصورت فرضی
امتیاز بندی کند و طبق امتیاز ریسک پذیری را مشخص می کند .
ردیف شرح تکالیف امتیاز
1 ثبت نام در سامانه مودیان 10
2 ارسال صورتحساب به سامانه مودیان 20
3 ارسال اظهارنامه ارزش افزوده 10
*4 تایید اظهارنامه ارزش افزوده پیش فرض 20
5 معرفی تمام حساب‌های بانکی 10
6 ارسال تولید در سامانه جامع انبارها 10
7 ارسال لیست حقوق و دستمزد 10
8 ارسال دفاتر الکترونیکی 10
9 ارسال اظهارنامه عملکرد 20
10 جمع امتیازات 100+20
4* در صورتی که اظهارنامه پیش فرض سازمان را قبول کند این امتیاز داده خواهد شد.
فرض کنید کنترل‌های دیگری هم خواهد داشت مثل ماتریسی، خرید با بستانکاران، نقدینگی با حساب بانکی، پایش فروش با بدهکاران که آیا میزان فروش نقدی با بدهکاران در گردش حساب تطبیق دارد یا خیر ، سود ابرازی با ضرایب اینتاکد همخوانی دارد مالیات ارش افزوده ابرازی و پرداخت شده با اینتاکد و میزان حقوق و دستمزد و هزینه‌های غیرمشمول همخوانی ندارد.
ولی تمام این موارد به صورت منظم بدون اینکه دستکاری کرده باشیم در سامانه ارسال کنیم قطعا
ریسک شرکت صفر خواهد شد . مالیات ابرازی قبول خواهد شد ؛ درنتیجه رسیدگی نخواهد شد.
خب ؛ چه مواردی می‌تواند ریسک شرکت را بالا ببرد
قطعا از این مواردی که گفته شده 80% همه حسابداران بلد هستند و انجام میدهند اما بعضی مواقع است که اتفاقاتی رخ می‌دهد که شرکت پر ریسک شده و مشمول رسیدگی می‌شود.
مورد اول مدیریت سود است
شرکت می‌خواهد سود ابرازی را دستکاری کند و بهای تمام شده کالای فروش رفته را متورم می‌کند و از فاکتورهای کاغذی استفاده می‌کند. از حجم عملیات شرکت 70% درست انجام گرفته مثلا تعدادی فاکتور کاغذی باعث شده کل شرکت زیر سوال برود و جرائم بسیار سنگینی گریبان شرکت را بگیرد.
با ساختار جدید نظام جامع مالیاتی و سامانه مودیان ،مدریت سود و فرار مالیاتی امکان پذیر نیست.
آیا با رویکرد نظام جامع مالیاتی و سامانه مودیان فرار مالیاتی انجام می شود ؟
سوالی مطرح می‌شود ؛ مگر وقتی طرف مقابل در سامانه مودیان صورتحساب فروش بارگذاری می‌کند، مورد تایید سازمان نیست؟
پاسخ بله هست اولا از کجا معلوم که شرکت هایی که فاکتور کاغذی صادر می کنند، تمام فرایندها را درست انجام می دهند ،قطعا یک مشکلی هست. که سیستم تشخیص داده این شرکت متخلف است وتعمیم داده به تمام شرکت‌های طرف حساب آن.
خب سیستم وقتی تحلیل انجام می‌دهد ،می تواند مثل سیستم عصبی بهم ربط داشته باشد.
مورد دوم می‌تواند شرکت را پرریسک نشان بدهد سوابق مالیاتی است.
زیرا تا 3 سال باید شرکت قبولی دفاتر داشته باشد. امکان دارد شرکت در سال جاری هم تکالیف را درست انجام بدهید ولی 2 سال قبل شرکت در رسیدگی مشکل داشته است، بین مالیات ابرازی برگ تشخیص رسیدگی اختلاف فاحشی وجود داشه باشد. همین مورد می‌تواند باعث شود شرکت جزء آن 10% اولویت رسیدگی میدانی ماموران مالیات قرار بگیرد.
مورد سوم اختلاف در اظهارنامه‌های ارزش افزوده فصلی
اظهارنامه های ارزش افزوده که از طرف سازمان پیش فرض تهیه شده در مرحله بارگذاری از طرف مودی رد شده و اعداد اصلاح شده اختلاف زیادی دارد. همین موضوع شرکت را پرریسک کرده و احتمال رسیدگی توسط ماموران مالیاتی را بالا می‌برد.
مورد چهارم مقایسه حاشیه سود شرکت با شرکت های مشابه
شاخص های شرکت‌های مشابه مثلا شرکتی در زمینه تولید کالا فعالیت می‌کند که حاشیه سود عملیاتی آن 10% است. ولی تمام شرکت‌های مشابه در زمان بارگذاری اظهارنامه عملکرد حاشیه سود بین 8 تا 10% افشا دارد ولی یک شرکتی حتی اگر به درستی حاشیه سود را به زیر 5% یا بعضا زیان نشان دهد بازهم این ریسک شرکت را بالا خواهد برد.
مورد پنجم اشتباهات در پرکردن جداول مهم اظهارنامه مالیاتی
مانند جدول موجودی مواد، جدول بهای تمام شده کالای فروش رفته، جدول مربوط به صادرات و واردات
موضوعی که مورد توجه قرار دارد امروزه دیگر اقتصاد ما مبتنی بر مالیات ، وصول مالیات ، نقش مهمی را برای دولت ایفا می‌کند. از آنجایی که اگر کتاب را قانون را مطالعه کنیم، ما شاهد این هستیم که قانون به دنبال معافیت مالیاتی است و خیلی از شرکتها معاف از مالیات هستند. یا مشمول مالیات نرخ صفر هستند. که این مالیات نرخ صفربرای زمانی است که تمام تکالیف مالیاتی و حسابداری طبق قوانین و رعایت استانداردهای حسابداری انجام گرفته است.
ماموران مالیاتی در زمان رسیدگی میدانی دنبال اسنادی میگردند که این معافیت ها را نقض کنند چون محور فکری سازمان مالیاتی وصول هرچه مالیات بیشتر است. البته این مالیات هم برای کشور هزینه می‌شود. چاره‌ای هم نیست وقتی هزینه دولت متکی بر درآمد مالیات باشد قطعا سخت گیری زیادی می‌شود.
مورد ششم مغایرت کارپوشه در سامانه مودیان است که قابل اهمیت باشد.
یعنی اینکه اطلاعاتی در سامانه ارسال شده که از طرف ما ارسال نشده و این مغایرت حتی به غلط هم که باشد باعث می‌شود ریسک رسیدگی بالا برود. و من حدس می‌زنم این اتفاق در سال‌های آینده زیاد باشد شاید به دلایل جابه جایی اعداد شناسه ملی تشابه اسمی این اتفاق قطعا می‌افتد.
مورد هفتم بهم ریختگی در بروکسراسی اجرای سامانه مودیان
بهم ریختگی در کاپوشه در کل سال که مدام باعث شده فاکتور ابطال شود جابه جایی بین تاریخ و تقدم تاریخ یا یک سری فاکتور از طرف مقابل رد بشود جابه جایی اتفاق می‌افتد
یا اینکه صورت حسابها خارج از تایم ارسال می‌شود یا از همه مهمتر خارج از سامانه در صورت معاملات فصلی ارسال بشود ؛ چون تا حدی اجازه ارسال خارج از سامانه وجود دارد. یا مثلا تعداد فاکتورهای خرید جا مانده انقدر قابل اهمیت باشد که هم خارج از سامانه و هم خارج از محور زمان در صورت معاملات ارسال شده باشد ؛ یعنی دو تکلیف ناقص بوده اول سامانه مودیان رعایت نشده در زمان و موعد مقرر در صورت معاملات ارسال نشد این نشان دهنده این است که در تحریر دفاتر هم مشکل وجود دارد.
مورد هشتم عدم رعایت تحریر الکترونیکی دفاتر در زمان مقرر. یا اینکه مغایرت دفاتر در آخر سال با اظهارنامه های فصلی ارزش افزوده، یا مغایرت با اظهارنامه عملکرد در زمان بستن حسابها.
قطعا این اتفاق‌ها می‌افتد، چرا؟ زیرا قبلا روش اجرایی اکثر شرکتها این بود که حسابدار سه ماه بعد از سال حسابها را می‌بستند و تیرماه اظهارنامه ارسال می‌کردند. همچنین دفاتر هم در زمان ارسال اظهارنامه یا بعدا در زمان رسیدگی در چند روز تحریر می‌کردند اگر هم مغایرتی بود در نرم افزار اصلاح می‌کردند و اثرات آن در دفاتر انعکاس پیدا می‌کرد. اما الان فرق کرده است و طی سال دفاتر بارگذاری می‌شود و هرگونه مغایرت اثرات آن ماندگار است. اگر این اثرات مغایرت سطح اهمیت داشته باشد شرکت را پرریسک خواهد کرد و در نتیجه شرکت توسط سازمان مالیاتی رسیدگی میدانی خواهد شد.
موردنهم ، ارتباط سامانه های مالیاتی با سامانه جامع الترونیک وزارت صمت
ارتباط سامانه جامعه مالیاتی به سامانه‌هایی مثل سامانه جامع انبار ومی‌تواند بعضا ازاطلاعات سامانه برای صحت سنجی استفاده کند. یعنی وقتی واحد سامانه تجارت الکترونیک با واحد مالی ارتباط مستقیم ندارد. پیش از این اشکالاتی وجود داسته باشد که می‌تواند سیستم مالیاتی را تحت‌الشعاع قرار دهد این موارد جزء مواردی است که می‌تواند شرکت را پرریسک نشان بدهد در مقاله بعدی هم باز اشاره می‌کنیم چه مواردی می‌تواند شرکت را از دید الگوریتم پرریسک نشان دهد.
ابوذر محققی
مشاورمالی_استراتژی مالی
بدون دیدگاه